Laatst bijgewerkt op: 15-10-2024

Een dynamisch contract kent zogenaamde “day-ahead” prijzen. Dat zijn de groothandelsprijzen die iedere dag voor de volgende dag worden vastgesteld door de balansverantwoordelijke voor het landelijke stroomnet. In Nederland is die verantwoordelijke TenneT. Producenten en alle leveranciers dienen bij TenneT elke dag hun verwachte vraag en aanbod in voor elk uur van de volgende dag . Als de werkelijkheid afwijkt van hun verwachting kost dat geld. Op basis van al die voorspellingen worden de 24 day-ahead uurprijzen bepaald, ook wel EPEX (European Power Exchange) prijzen genoemd. Dat zijn de prijzen die worden toegepast in elk dynamisch stroomcontract. Door die prijzen toe te passen krijgt de verbruiker een economische prikkel om zijn consumptie te verplaatsen. Dat is om twee redenen goed. Ten eerste wordt er door het verbruik te verplaatsen meer groene energie afgenomen (wind en zon) en dus minder fossiel. Ten tweede ontlast de verschuiving van het verbruik het stroomnet, omdat er energie verbruikt wordt op momenten dat dat normaal niet gebeurt. Zo ontstaat meer balans op het net en zo kunnen knelpunten (congestie) worden voorkomen

Om je een idee te geven bij de handelsstrategie die we hanteren, tonen we in de app naast het batterijpercentage ook de EPEX- en onbalansprijzen. Ook leggen we ieder kwartier van de dag aan je uit wat onze strategie is. Zo kan de klant min-of-meer live volgen waarom de batterij op dit moment aan het laden of ontladen is. De onbalansprijzen die we tonen zijn de prijzen behorend bij “regeltoestand 1” die elke minuut worden ververst door TenneT. De feitelijke onbalans wordt door TenneT pas op de volgende werkdag bepaald en wel op de “15 min. effectieve onbalansprijzen”. Dit is de reden waarom we in het scherm van vandaag geen handelsresultaten kunnen tonen (maar pas op de volgende werkdag). Ook kan het gebeuren dat de landelijke balans binnen een kwartier van overschot naar tekort (en weer terug) beweegt. In zo’n situatie ontstaat “regeltoestand 2” en wordt een tweede reeks onbalansprijzen toegepast. We tonen maar één onbalansprijsreeks in de app omdat het anders te complex wordt. Prijzen voor andere producten op de onbalans- en congestiemarkt (zodra we de batterij daar kunnen inzetten) tonen we om diezelfde reden niet.

Ons algoritme zal hoe dan ook een economisch optimum bepalen en de handelsresultaten keren we aan de klant uit. Om de grafiek interessant te houden beweegt de rechter y-as mee met de actuele prijzen op een dag. Soms gebeurt er weinig op de onbalansmarkt en is er amper resultaat (in het plaatje links) en soms is er veel volatiliteit en verdient de klant meer (rechts). Vaak is een "platte" gele EPEX-grafiek ook een indicatie. Kijk dus altijd even naar de waarden van de y-as. Ook bepalend voor het handelsresultaat op een dag is het verschil tussen de SOC aan het begin en aan het einde van de dag. Is hij vol begonnen en leeg geëindigd, dan is je resultaat relatief hoog. Dat geldt ook omgekeerd.

Regeltoestand 2 ontstaat wanneer TenneT binnen 15 minuten zowel af- als op- moet regelen (dus eerst dacht dat er een overschot was, wat daarna een tekort bleek). Deze situatie ontstaat als grote partijen vliegensvlug inspelen op het onbalanssignaal van TenneT door bijvoorbeeld hun zonnepark of windpark af te schakelen bij negatieve prijzen. Als zo'n handeling te fors of door teveel partijen gedaan wordt, dan kan een overschot inderdaad ineens een tekort worden. In die situatie moet voor elke onbalansdelta (dus een batterijvolume opgeladen of ontladen) betaald worden. Het handelsresultaat voor zo'n kwartier is dus nul of negatief. Het is de verwachting dat regeltoestand 2, door meer regelbaar vermogen in de markt, zal toenemen in de toekomst. We leren ons algoritme dit soort situaties sneller te herkennen en erop in te spelen.

Niemand weet vooraf wat de onbalansmarkt gaat doen. Uiteraard zoeken we, net als andere partijen, naar informatie met voorspellende waarde. En met die info zullen we ook voortdurend onze algoritmes verbeteren. Maar een perfecte strategie is niet mogelijk. Zo kan de klant, terugkijkend op de resultaten van de vorige dag, zelf makkelijk verbeteringen kunnen vinden: “Als mijn batterij helemaal leeg was zo vlak voor die periode met extreem negatieve prijzen, dan was mijn resultaat stukken beter”, of “Waarom zit je niet altijd op 50% om zo naar boven en naar beneden te kunnen regelen?”. Terechte vragen. Echter, op het moment dat het algoritme moet besluiten is het enige houvast de EPEX-prijzen die bekend zijn. Hij probeert op basis van allerlei informatie een onbalansprijsvoorspelling te maken en op basis daarvan de optimale handelsstrategie te bepalen. Helaas komt die voorspelling ook vaak niet uit. Zo zijn er ook kwartieren waarin een verlies wordt gemaakt.

De “day-ahead”-prijzen waar we het net over hadden, zijn op de handelsdag zelf de prijzen van gisteren geworden. Voor de energieleverancier in ieder geval. Want die wordt afgerekend op wat er die dag werkelijk gebeurt. En door verschillen tussen de voorspelde en werkelijke consumptie, ontstaat onbalans. En als gevolg van die onbalans krijgt de leverancier een rekening van TenneT. Zo houdt TenneT het landelijk stroomnet in balans en dat is goed.

Elke energieleverancier neemt onbalanskosten mee in de energieprijs aan de consument. Bij Frank is dat een deel van de inkoopvergoeding. Als leverancier en klant samen in staat zijn die verschillen te voorkomen kunnen die onbalanskosten gedrukt worden. Door sturing op stroomslurpers in huis doen we dat samen. Als we verbruik en productie van die slurpers via technologie aansturen wordt er feitelijk gehandeld op die onbalansmarkt. En als we resultaten van die handel verdelen tussen leverancier en klant ontstaat er een prikkel om beter gebruik te maken van technische mogelijkheden en samen te helpen met het balanceren van ons stroomnet én, vooral straks als de vloot aan batterijen bijvoorbeeld groter is, ook congestie te voorkomen. Dat helpt energietransitie en onze economie.

Omdat steeds meer consumenten hun verbruik afstemmen op dynamische prijzen (hoera!) zijn de uren waarop die prijzen het hoogst of het laagst zijn vaak ook de uren waarop de inschatting van de markt het minst overeenkomt met de werkelijkheid. Daardoor zijn op die uren de onbalanskosten vaak het extreemst. Op die uren levert onbalanshandel het meest op. Op die uren wil een energieleverancier juist kunnen sturen. Als onze klanten op die uren zelf gaan sturen op EPEX (en dus een zeker resultaat kiezen boven een onzeker resultaat) dan wordt over langere tijd een suboptimaal resultaat gehaald. Ook is het nadelig voor de energieleverancier, die tijdens die uren zich niet kan wapenen tegen onbalans) en wordt er geen handelsresultaat gehaald. De voordelen van de thuisbatterij van Frank zijn tweeledig voor een klant: door samen met Frank de onbalans te bestrijden ontvang je een voordeel over je geladen en ontladen kilowatturen. We hoeven namelijk geen onbalansrisico’s af te dekken als je ons in staat stelt te sturen. Ten tweede ontvang je het grootste deel van de handelsresultaten die wij van TenneT krijgen. Kortgezegd, als je ons op momenten van extreme onbalans de kans ontneemt om te sturen, loopt Frank extra onbalansrisico’s en realiseren we geen onbalansresultaten. Om die reden willen we dat ontmoedigen. Het (tijdelijk) afschakelen van de onbalans handelsdienst wordt dus niet aanbevolen.

Het handelen met de thuisbatterij heeft effect op je reguliere stroomfactuur. Soms laden we op momenten waarop de onbalansprijs laag is maar de EPEX-prijs juist (relatief) hoog. Dan hebben we weliswaar een handelswinst gemaakt maar tegelijkertijd wel je stroomfactuur verhoogd. Om dat effect te compenseren passen we een maandelijkse correctie toe, zo neutraliseren we het handelseffect op je reguliere factuur. Deze correctie is onderdeel van (en wordt verbijzonderd) op de kortingsfactuur waarop ook de bonusvergoeding met je wordt verrekend. De correctie kan positief of negatief uitpakken.

Als slimme handelaar ontvangt de klant bovenop het handelsresultaat een Frank Slim korting. Het idee is dat ze met die korting uitkomen op de kale EPEX-beursprijs. Het verschil tussen de gecontracteerde inkoopvergoedingen en de kale EPEX-beursprijs bepaalt dus de hoogte van de Frank Slim korting. Een fair-use-policy is van toepassing.

Fair-use-policy Frank Slim korting:

De korting geldt voor het hele maandelijkse energieverbruik, maar tot een maximum dat gelijk is aan de hoeveelheid stroom die slim door de batterij is opgeladen. Slim opladen betekent dat de batterij door ons is aangestuurd om op de beste momenten energie op te slaan.

De korting geldt ook voor teruggeleverde energie, maar weer tot een maximum dat gelijk is aan de hoeveelheid stroom die slim door je batterij is ontladen. Slim ontladen betekent dat wij je batterij hebben aangestuurd om op gunstige momenten energie terug te leveren aan het net.

De Frank Slim korting is bedoeld om klanten te stimuleren de batterij slim in te zetten via onze dienst. We hanteren daarbij een fair-use-policy om het eerlijk te houden. Het zou bijvoorbeeld niet redelijk zijn om een grote korting te geven als je een hele kleine batterij hebt of als je heel veel zonnepanelen hebt.

De facturatie van de energielevering of -teruglevering zal altijd bepaald worden op basis van de P4-data van de slimme meter. Bij de berekening van de handelsresultaten en de aan de klant uit te keren bonus kijken we naar de prijsvorming op de EPEX-, onbalans- en, later, congestiemarkten en naar metingen gedaan door jouw thuisbatterij. Het resultaat van die berekeningen is een uit te keren bedrag in EUR, welke aan je wordt gecrediteerd in een (aparte) kortingsfactuur. Op die factuur worden geen kilowatturen getoond of in rekening gebracht.